Στο µέσο της Ανατολικής Εύβοιας, στη κάτω πλευρά του κόλπου της Κύµης σε θέση περίβλεπτη και µαγευτική βρίσκεται η πανέµορφη Οκτωνιά, η οποία αποτελεί µαζί µε τους παραλιακούς οικισµούς, Μουρτερής και Αγ. Μερκουρίου, Τοπική Κοινότητα του ∆ήµου Κύµης- Αλιβερίου.
Από τη Κύµη φαίνεται ένας ηµιορεινός όγκος, ένα αντίπαλο δέος στα νότια, µε τη κοµψή παρεµβολή στη µέση του λόφου του Οξύλιθου.
Από τον επαρχιακό δρόµο Αλιβερίου – Κύµης, στρίβοντας δεξιά στα Χάνια Αυλωναρίου αρχίζεις ν’ ανεβαίνεις αρκετές απότοµες στροφές – φουρκέτες αποκαλύπτοντας το µυστήριο. Είναι µια µεγάλη έκταση γύρω στα 34.000 στρέµµατα. Πάνω στη κορυφή υπάρχει ο ηµιορεινός όγκος το Καλλιµάνι, γυµνός από τις πυρκαγιές επί Τουρκοκρατίας. Πιο κάτω απλώνεται το χωριό, σε υψόμετρο κατά μέσο όρο 400 μέτρων, ανάµεσα στο πυκνό πράσινο, τα πολλά πλατάνια, τα τρεχούµενα νερά, τις φαντασµαγορικές βρύσες. ∆εσπόζει σαν θαυµάσιος εξώστης του βουνού ατενίζοντας προς το ολογάλανο Αιγαίο. Έχει τέσσερις βασικούς οικισµούς, πιο πάνω το Πανοχώρι (Μάνα του χωριού), κατηφορίζοντας τα Αλώνια, τη Παναγιά και το Κατοχώρι.
Αµφιθεατρικό πηλιορείτικο τοπίο, κάτω στο κάµπο φαίνονται τα άλλα χωριά και στο βάθος η ασίγαστη θάλασσα. Είναι το πιο κοντινό Αιγαίο στο λεκανοπέδιο της Αθήνας.
Το κλίμα του είναι εύκρατο, ξηρό και υγιεινό. Δεν κάνει ούτε πολύ κρύο, ούτε πολύ ζέστη. Δεν έχει μεγάλη υγρασία και ο καύσωνας κυρίως στο Πανωχώρι δεν είναι αισθητός. Ο θαλασσινός και ο στεριανός αέρας δημιουργούν υγιεινή ατμόσφαιρα με ευεργετική επίδραση στην υγεία των κατοίκων, κυρίως αυτών που έχουν πνευμονικές παθήσεις.
Από τη Κύµη φαίνεται ένας ηµιορεινός όγκος, ένα αντίπαλο δέος στα νότια, µε τη κοµψή παρεµβολή στη µέση του λόφου του Οξύλιθου.
Από τον επαρχιακό δρόµο Αλιβερίου – Κύµης, στρίβοντας δεξιά στα Χάνια Αυλωναρίου αρχίζεις ν’ ανεβαίνεις αρκετές απότοµες στροφές – φουρκέτες αποκαλύπτοντας το µυστήριο. Είναι µια µεγάλη έκταση γύρω στα 34.000 στρέµµατα. Πάνω στη κορυφή υπάρχει ο ηµιορεινός όγκος το Καλλιµάνι, γυµνός από τις πυρκαγιές επί Τουρκοκρατίας. Πιο κάτω απλώνεται το χωριό, σε υψόμετρο κατά μέσο όρο 400 μέτρων, ανάµεσα στο πυκνό πράσινο, τα πολλά πλατάνια, τα τρεχούµενα νερά, τις φαντασµαγορικές βρύσες. ∆εσπόζει σαν θαυµάσιος εξώστης του βουνού ατενίζοντας προς το ολογάλανο Αιγαίο. Έχει τέσσερις βασικούς οικισµούς, πιο πάνω το Πανοχώρι (Μάνα του χωριού), κατηφορίζοντας τα Αλώνια, τη Παναγιά και το Κατοχώρι.
Αµφιθεατρικό πηλιορείτικο τοπίο, κάτω στο κάµπο φαίνονται τα άλλα χωριά και στο βάθος η ασίγαστη θάλασσα. Είναι το πιο κοντινό Αιγαίο στο λεκανοπέδιο της Αθήνας.
Το κλίμα του είναι εύκρατο, ξηρό και υγιεινό. Δεν κάνει ούτε πολύ κρύο, ούτε πολύ ζέστη. Δεν έχει μεγάλη υγρασία και ο καύσωνας κυρίως στο Πανωχώρι δεν είναι αισθητός. Ο θαλασσινός και ο στεριανός αέρας δημιουργούν υγιεινή ατμόσφαιρα με ευεργετική επίδραση στην υγεία των κατοίκων, κυρίως αυτών που έχουν πνευμονικές παθήσεις.
Η Οκτωνιά απλωµένη στους πρόποδες του βουνού, µε θέα προς τα χωριά της Κύµης.
Η συναρπαστική θέα από την κορυφή του βουνού «Καλλιµάνι».
|
Χωριό µε πολλές καλλιέργειες. Κυρίως ελιάς και κρεµµυδιού. Ψηλά γύρω από την ανατολική πλευρά του βουνού υπάρχει ο ελαιώνας του Καρβουνίου και κάτω προς το βορρά, κοντά στη θάλασσα ο υπέροχος κάµπος µε τους αγρούς και τα περιβόλια του. Γη του σιταριού, της ελιάς και της αµπέλου. Ευλογηµένη Γη! |
Τα ελαιόδεντρα στην Οκτωνιά καταλαµβάνουν µεγάλες εκτάσεις.
|
Τα φηµισµένα Οκτωνιάτικα κρεµµύδια
|
Σε πολλά σηµεία, πάνω στα βουνά και στους λόφους βόσκουν λεύτερα αρκετά κοπάδια γίδια και πρόβατα. Η φύση είναι προικισµένη µε πλούσια χλωρίδα και πανίδα.
Αυτό που µαγεύει κυριολεκτικά τον επισκέπτη είναι η καταπληκτική θέα προς το Αιγαίο µε τη Σκύρο και τις Βόρειες Σποράδες, το Λιµάνι της Κύµης και τα τριγύρω χωριά.
Σε λίγα λεπτά κατεβαίνεις οδικώς και στις παραλίες της Οκτωνιάς. Όλο το νότιο µέρος του κόλπου της Κύµης. Από την κοσµοπολίτικη Μουρτερή µε τη πλαζ της, το σηµαντικό της οικισµό και τα πολύποικιλα κέντρα, στον µαγευτικό Αγ. Μερκούριο (Μαρκούρι) µε τη Κεφάλα του, ένα λόφο πεσµένο στη θάλασσα. Από τον άγριο Μπουρνιά µε τις µεγάλες πέτρες, στο Χαλασµένο Κόσµο και τις Γράβες και το µοναχικό Λιµιωνάρι. Από την ακτή της Αϊλής που κάποτε οι πειρατές κούρσεψαν τους ντόπιους για τα σκλαβοπάζαρα της Ανατολής, ως του Καράρα τα απόκρηµνα βράχια και το εξωτικό Καλάµι. Μεσολαβούν πλήθος φανταστικές θαλασσινές σπηλιές όπως της Λαγαρούς και στο ακρωτήριο Πούντα και απέναντι, ένα µικρονήσι µε τις φυσικές αλυκές του.
Μέρη για ψαγµένους κολυµβητές και ψαράδες, βόλτες αξέχαστες µε βάρκες!
Αυτό που µαγεύει κυριολεκτικά τον επισκέπτη είναι η καταπληκτική θέα προς το Αιγαίο µε τη Σκύρο και τις Βόρειες Σποράδες, το Λιµάνι της Κύµης και τα τριγύρω χωριά.
Σε λίγα λεπτά κατεβαίνεις οδικώς και στις παραλίες της Οκτωνιάς. Όλο το νότιο µέρος του κόλπου της Κύµης. Από την κοσµοπολίτικη Μουρτερή µε τη πλαζ της, το σηµαντικό της οικισµό και τα πολύποικιλα κέντρα, στον µαγευτικό Αγ. Μερκούριο (Μαρκούρι) µε τη Κεφάλα του, ένα λόφο πεσµένο στη θάλασσα. Από τον άγριο Μπουρνιά µε τις µεγάλες πέτρες, στο Χαλασµένο Κόσµο και τις Γράβες και το µοναχικό Λιµιωνάρι. Από την ακτή της Αϊλής που κάποτε οι πειρατές κούρσεψαν τους ντόπιους για τα σκλαβοπάζαρα της Ανατολής, ως του Καράρα τα απόκρηµνα βράχια και το εξωτικό Καλάµι. Μεσολαβούν πλήθος φανταστικές θαλασσινές σπηλιές όπως της Λαγαρούς και στο ακρωτήριο Πούντα και απέναντι, ένα µικρονήσι µε τις φυσικές αλυκές του.
Μέρη για ψαγµένους κολυµβητές και ψαράδες, βόλτες αξέχαστες µε βάρκες!
Το χωριό με:
- την όμορφη είσοδο του Αγίου Αθανασίου ή Ανεμόμυλου (λόγω του ανεμόμυλου που υπήρχε παλιά εκεί), όπου το μάτι του επισκέπτη μπορεί να ταξιδεύει από την Αττική μέχρι την Σκύρο και τις Βόρειες Σποράδες!
- τις γραφικές συνοικίες, Πανωχώρι, Αλώνια (πήρε το όνομά της από τα πολλά αλώνια που βρίσκονταν εκεί), Παναγιά και Κατωχώρι με το θαυμάσιο φυσικό περιβάλλον τους.
- τους υπέροχους κεντρικούς ναούς του, Κοίμησης της Παναγίας στο Πανωχώρι με την ομώνυμη ιστορική εικόνα και Αγίου Νικολάου, στο κέντρο του χωριού στη συνοικία Αλώνια.
- τις πλατείες με τα μαγαζιά τους, πλατεία Μαρίνου Βρύση στο Πανωχώρι και πλατεία Αγίου Νικολάου στα Αλώνια.
- τις κρυστάλλινες και περίτεχνα διακοσμημένες βρύσες: Βρύση Μαρίνου, Σγούρου, Σκούρα, Καρβουνιάρη και Μητσάρα στο Πανωχώρι, Βοϊβόντα Βρύση στ΄ Αλώνια, Βρύση Αμπάδες στην Παναγιά και Σουρ Βρύση στο Κατωχώρι.
Οι βρύσες του Πανωχωρίου
Η βρύση του Βοϊβόνδα στ' Αλώνια
Η βρύση Αμπάδες στην Παναγιά
Η Σούρ βρύση στο Κατωχώρι
Το Αθλητικό Κέντρο
Περιλαμβάνει γήπεδα ποδοσφαίρου 5x5 και Μπάσκετ και βρίσκεται σε εκπληκτικό φυσικό περιβάλλον. Ακριβώς δίπλα βρίσκεται η Παιδική Χαρά κοντά στο Δημοτικό Σχολείο.
Περιλαμβάνει γήπεδα ποδοσφαίρου 5x5 και Μπάσκετ και βρίσκεται σε εκπληκτικό φυσικό περιβάλλον. Ακριβώς δίπλα βρίσκεται η Παιδική Χαρά κοντά στο Δημοτικό Σχολείο.
Τα μέρη απ΄ όπου ο επισκέπτης απολαμβάνει καταπληκτική θέα
Τέτοια μέρη θα συναντήσεις στα περισσότερα σημεία του χωριού και κυρίως στην περιοχή του Πανωχωρίου λόγω του μεγαλύτερου υψομέτρου. Εκπληκτική θέα προσφέρει η διαδρομή που ξεκινά από τον Άγιο Αθανάσιο στην είσοδο του χωριού, έως το σημείο όπου ξεκινά ο οικισμός του Πανωχωρίου αλλά και σε άλλα μέρη
όπως η εκκλησία των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου στο λόφο πάνω από το Πανωχώρι και του Παπά-Γιώργη τ΄αλώνι στο Πανωχώρι.
Τέτοια μέρη θα συναντήσεις στα περισσότερα σημεία του χωριού και κυρίως στην περιοχή του Πανωχωρίου λόγω του μεγαλύτερου υψομέτρου. Εκπληκτική θέα προσφέρει η διαδρομή που ξεκινά από τον Άγιο Αθανάσιο στην είσοδο του χωριού, έως το σημείο όπου ξεκινά ο οικισμός του Πανωχωρίου αλλά και σε άλλα μέρη
όπως η εκκλησία των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου στο λόφο πάνω από το Πανωχώρι και του Παπά-Γιώργη τ΄αλώνι στο Πανωχώρι.
Ο Άγιος Δημήτριος Καταρράκτη, μεγάλο θρησκευτικό, ιστορικό και καλλιτεχνικό μνημείο.
με τις θαυμάσιες αγιογραφίες του ναού, εμπνευσμένες από τον Ακάθιστο Ύμνο.
Η Μονή που υπήρχε στη θέση αυτή ήταν πνευματικό κέντρο, φυτώριο αγωνιστών του 1821 και τροφοδοτούσε από τη θάλασσα του Μαρκουρίου τα Ελληνικά Επαναστατικά Πλοία, με αποτέλεσμα να συλληφθεί ο Ηγούμενος Παΐσιος και να θανατωθεί με ανασκολοπισμό (παλούκωμα).
Ο Ναός αυτός είναι πλήρως αγιογραφημένος με εξαιρετικές Μεταβυζαντινές Αγιογραφίες του 1600, που έχουν πλούσιο θεματολόγιο και πρωτότυπη χρωματική σύνθεση. Έχει δε χαρακτηριστεί, με Βασιλικό Διάταγμα του 1921, ως Προέχον Μνημείο του Κράτους, συγκαταλεγόμενος με όλα τα σπουδαία Βυζαντινά και Μεταβυζαντινά Μνημεία, όπως η Μονή Δαφνίου και ο Όσιος Λουκάς.
Το Ιστορικό Κάστρο (Καστρί)
Στους πρόποδες του βουνού της Οκτωνιάς, Καλλιμάνι, βρίσκεται χτισμένο ένα Κάστρο από το οποίο πήρε το όνομα «Καστρί» η περιοχή. Το Κάστρο αυτό είναι μεσαιωνικό και είχε οπτική επαφή με όλα τα μεσαιωνικά κάστρα της περιοχής, όπως το Κάστρο της Δραγονέρας, τον Πύργο των Κήπων κ.λ.π. Όλα αυτά τα κάστρα (Φρικτοριακοί Σταθμοί) επικοινωνούσαν ανάβοντας πυρσούς στις κορυφές τους.
Εδώ κατέφυγαν οι Οκτωνιάτες στις αρχή της επανάστασης του 1821 για να αντιμετωπίσουν την οργή των Τούρκων που είχαν αρχηγό τον Πασά της Καρύστου Οντάμπαση. Ακολούθησε, μετά από προδοσία, πολιορκία και βομβαρδισμός με αποτέλεσμα, τα γυναικόπαιδα να φυγαδευτούν σε άλλες περιοχές, οι γεροντότεροι και οι αδύναμοι να σφαγιαστούν και οι μεγάλοι αγωνιστές να διαφύγουν στο βουνό με σκοπό την μεθόδευση της επαναστατικής τους δράσης. Για την εξόντωση των αγωνιστών οι Τούρκοι έβαλαν φωτιά στον Άγιο Δημήτρη Καταρράκτη και σ΄όλη την περιοχή της Οκτωνιάς.
Στο μέσο του Κάστρου είναι κτισμένη η Εκκλησία της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος. Ο τόπος της θυσίας των ανθρώπων για την ελευθερία, έγινε τόπος παντοτινής ευχαριστίας, δοξολογίας και παράκλησης προς τον Θεό. Δίπλα στην εκκλησία υπάρχει ένα πηγάδι, που συγκέντρωνε τα βρόχινα νερά για τις ανάγκες των πολιορκημένων. Από το κάστρο ο επισκέπτης έχει πανοραμική άποψη του χωριού καθώς και των χωριών της Κύμης.
Πολύ κοντά στο Κάστρο και στην πλευρά προς το χωριό βρίσκεται Σπήλαιο βάθους 4 μέτρων με είσοδο ύψους 3 μέτρων.
Η πρόσβαση στο κάστρο, εκτός του αυτοκινήτου, μπορεί να γίνει και μέσω μονοπατιού με αφετηρία τη θέση Γκορθιά λίγο πιο κάτω από τη βρύση «Βοΐβόντα».
Η πρόσβαση στο κάστρο, εκτός του αυτοκινήτου, μπορεί να γίνει και μέσω μονοπατιού με αφετηρία τη θέση Γκορθιά λίγο πιο κάτω από τη βρύση «Βοΐβόντα».
Οι Βυζαντινές και Μεταβυζαντινές Εκκλησίες
Πρόκειται για εκκλησίες του 15ου και 16ου αιώνα, του Αγίου Γεωργίου, στο Κούτσουρο, των Ταξιαρχών στον Κοτσικιά, των Εισοδίων της Θεοτόκου στου Παπαβλασσά και του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου στο Καρβούνι, οι οποίες ταξιδεύουν τον επισκέπτη στο χρόνο και στην ιστορία και του μεταφέρουν την λιτή ομορφιά του παρελθόντος και τη θαυμαστή μυσταγωγική ατμόσφαιρα.
Οι ταπεινές αυτές εκκλησίες, επί αιώνες κατά την Τουρκοκρατία, παρηγόρησαν τους υπόδουλους Οκτωνιάτες, κράτησαν αδούλωτη την ψυχή τους και τους εφοδίασαν με δύναμη στον αγώνα για την ελευθερία.
Οι ταπεινές αυτές εκκλησίες, επί αιώνες κατά την Τουρκοκρατία, παρηγόρησαν τους υπόδουλους Οκτωνιάτες, κράτησαν αδούλωτη την ψυχή τους και τους εφοδίασαν με δύναμη στον αγώνα για την ελευθερία.
Οι νεότερες εκκλησίες του χωριού
Είναι περίπου 17 και είναι σκορπισμένες σε διάφορα σημεία της περιοχής και χτισμένες σε τοποθεσίες εξαιρετικού φυσικού κάλλους, το οποίο ωθεί στην επικοινωνία με το Θείο Κάλλος. Ιδιαίτερη θέση ανάμεσα στις εκκλησίες αυτές έχουν οι ιστορικές εκκλησίες της Ζωοδόχου Πηγής στην Τσούκα και του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου ανάμεσα στ’ Αλώνια και την Παναγιά.
Είναι περίπου 17 και είναι σκορπισμένες σε διάφορα σημεία της περιοχής και χτισμένες σε τοποθεσίες εξαιρετικού φυσικού κάλλους, το οποίο ωθεί στην επικοινωνία με το Θείο Κάλλος. Ιδιαίτερη θέση ανάμεσα στις εκκλησίες αυτές έχουν οι ιστορικές εκκλησίες της Ζωοδόχου Πηγής στην Τσούκα και του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου ανάμεσα στ’ Αλώνια και την Παναγιά.
Οι Πανέμορφες και πεντακάθαρες παραλίες με τις φαντασμαγορικές σπηλιές και το νησάκι απέναντι στο Ακρωτήριο της Οκτωνιάς «Πούντα»
Στις ακτές της Οκτωνιάς που έχουν μήκος 10 περίπου χιλιόμετρα, βρίσκονται οι παραλίες: Μουρτερή, Άγιος Μερκούριος, Μπουρνιάς, Γράβες, Λιμιωνάρι, Αϊλή και Καλάμι.
Στις ακτές της Οκτωνιάς που έχουν μήκος 10 περίπου χιλιόμετρα, βρίσκονται οι παραλίες: Μουρτερή, Άγιος Μερκούριος, Μπουρνιάς, Γράβες, Λιμιωνάρι, Αϊλή και Καλάμι.
Στις παραλίες αυτές, που είναι από τις ομορφότερες της Ελλάδας, υπάρχουν πολλές επιλογές, ανταποκρινόμενες σ’ όλα τα γούστα, έτσι, ο επισκέπτης μπορεί:
- να κάνει το μπάνιο του σε ήσυχη ή κοσμοπολίτικη παραλία, σε παραλία με χονδρό ή ψιλό βότσαλο, σε παραλία με πρόσβαση με αυτοκίνητο ή με τα πόδια, σε παραλία με βράχους – νησάκια στη θάλασσα ή χωρίς αυτά.
- να κάνει περπάτημα στην άμμο ή στις περίεργες πλάκες των μοναχικών παραλιών, απολαμβάνοντας την μυρωδιά της θάλασσας και τις άπειρες αποχρώσεις του αιγαιοπελαγίτικου γαλάζιου
- να διαβάσει το βιβλίο επιλογής του στην άμμο ή στις ιδιόμορφες πλάκες των ερημικών παραλιών, ακούγοντας την μουσική της θάλασσας
- να κάνει ψάρεμα με βάρκα ή ψαροντούφεκο
- να κάνει σκι ή καταδύσεις.
- να απολαύσει βαρκάδα, μοναδικής εμπειρίας κατά μήκος των ακτών με τις εκπληκτικές σπηλίες ή κάνοντας τον περίπλου του νησιού, στην Πούντα, πλέοντας σε βαθυγάλαζα νερά.
Θαλάσσινες Σπηλιές στις βραχώδεις ακτές της Οκτωνιάς, γύρω από το ακρωτήριο «Πούντα»
Σε κάποιες από τις σπηλιές αυτές κρύβονταν οι Οκτωνιάτες όταν καταδιώκονταν από τους Τούρκους,
περιμένοντας να περάσει κανένα Ελληνικό πλοίο να τους μεταφέρει στα άλλα νησιά.
Σε κάποιες από τις σπηλιές αυτές κρύβονταν οι Οκτωνιάτες όταν καταδιώκονταν από τους Τούρκους,
περιμένοντας να περάσει κανένα Ελληνικό πλοίο να τους μεταφέρει στα άλλα νησιά.
«Μέσα στις θαλασσινές σπηλιές
υπάρχει μία δίψα,
υπάρχει μια αγάπη,
υπάρχει μια έκσταση».
Γ. Σεφέρης
από το έργο του «Σχέδια για ένα καλοκαίρι»
υπάρχει μία δίψα,
υπάρχει μια αγάπη,
υπάρχει μια έκσταση».
Γ. Σεφέρης
από το έργο του «Σχέδια για ένα καλοκαίρι»
Οι Ορεινοί προορισμοί
Χάρτης της περιοχής της Οκτωνιάς ο οποίος απεικονίζει αριθμημένους τους ορεινούς προορισμούς που μπορεί ο επισκέπτης να εξερευνήσει.
Η κορυφή του βουνού Καλλιμάνι (Τοπογραφικό Σημείο) σε υψόμετρο 750 μέτρα. Εδώ ο επισκέπτης αποζημιώνεται με απόλαυση της πανοραμικής και μαγευτικής θέας προς τις παραλίες και το καταγάλανο Αιγαίο με τη Σκύρο και τις Βόρειες Σποράδες.
Η Τρύπα (Σπηλιά) του Μπότη (αριθ. 1 στον χάρτη της Οκτωνιάς), σπήλαιο στην περιοχή Κακόρρεμα μετά το Δρυμό, με σταλακτίτες και σταλαγμίτες, ομορφιά μοναδική για την περιοχή. Η πρόσβαση γίνεται κατ’ αρχάς με αυτοκίνητο και στη συνέχεια με 15λεπτη πεζοπορία. Για την κάθοδο απαιτείται σχοινί. Το εντυπωσιακό όμως θέαμα αποζημιώνει τον επισκέπτη.
Στον ορεινό όγκο του βουνού Καλλιμάνι, βρίσκονται κι άλλα σπήλαια όπως:
- Το Σπήλαιο Αγίασμα ή Γκρασπηλαία (αριθ. 2 στον χάρτη της Οκτωνιάς), στη θέση Ασκάλα, σε μικρή απόσταση από την Τρύπα (Σπηλιά) του Μπότη. Στο σπήλαιο αυτό βρέθηκαν κεραμικά καθώς και όστρακα και οστά Πρωτοελλαδικών Χρόνων. Επίσης εδώ ανακαλύφθηκε το 2014 από σπηλαιολογική ομάδα, το σπηλαιόβιο ορθόπτερο Dolichopoda ochtoniai που ζει αποκλειστικά στο συγκεκριμένο σπήλαιο.
- Το Σπήλαιο Ζωοδόχου Πηγής (αριθ. 4 στον χάρτη της Οκτωνιάς), είναι μικρό σπήλαιο στο προαύλιο του ομώνυμου ναού στην περιοχή Τσούκα, όπου βρέθηκε η εικόνα της Ζωοδόχου Πηγής και προς τιμήν της κτίστηκε ο ναός αυτός.
- Το Σπήλαιο στη θέση Πηγάδι (αριθ. 5 στον χάρτη της Οκτωνιάς), σχετικά κοντά στο ναό της Ζωοδόχου Πηγής. Πρόκειται για οριζόντιο σπήλαιο. Η είσοδός έχει ύψος 2 μέτρα και πλάτος 60 εκατοστά, το δε μήκος του είναι 4-5 μέτρα.
- Το Σπήλαιο του Μπόνου ή Μπονίστα (αριθ. 6 στον χάρτη της Οκτωνιάς), που βρίσκεται σε απόσταση 200 μέτρων από το προηγούμενο σπήλαιο και έχει διαστάσεις: μήκος 5 μέτρα και βάθος 10 μέτρα. Από την έρευνα, που έγινε εντός του Σπηλαίου αυτού, προέκυψαν λίγα όστρακα προϊστορικά και αρκετά όστρακα ιστορικών χρόνων κυρίως υστερορρωμαϊκά.
- Το Σπήλαιο του Μπούρμπουλα (αριθ. 7 στον χάρτη της Οκτωνιάς), που βρίσκεται στη ΒΑ πλευρά του βουνού Καλλιμάνι και σε υψόμετρο περίπου 400 μέτρων. Η είσοδος έχει πλάτος 5 μέτρα και μέγιστο ύψος 3 μέτρα. Το σπήλαιο χρησιμοποιείται εποχιακά ως στάνη γιδοπροβάτων.
- Το Σπήλαιο της Μεταμορφώσεως (αριθ. 8 στον χάρτη της Οκτωνιάς), που βρίσκεται στο Καστρί (Κάστρο της Οκτωνιάς), κοντά στον Ομώνυμο ναό και έχει βάθος 4 μέτρα με είσοδο ύψους 3 μέτρων. Μετά από έρευνα, ευρέθησαν όστρακα πιθανώς προϊστορικά και νεωτέρων χρόνων. Το σπήλαιο έχει χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν ως στάνη γιδοπροβάτων.
Δείτε παρακάτω το video της εξερεύνησης της σπηλιάς Αγίασμα ή Γκρασπηλαία, από την Ομάδα Έρευνας, Μελέτης και Εξερεύνησης "Γεωμυθική", σε συνεργασία με την Ελληνική Σπηλαιολογική Εταιρεία.
